Odczyn pH
Odczyn pH wskazuje na stopień kwasowości lub alkaliczności gleby. Jest jednym z najistotniejszych parametrów, który wpływa na stan i funkcjonowanie gleby. Decyduje o jej właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych, co w rezultacie przekłada się na jej zdolności produkcyjne, dlatego wiedza dotycząca roli odczynu oraz wymagań roślin uprawnych związanych z pH jest niezwykle istotna.
Jednym z głównych czynników ograniczających produkcję roślinną w Polsce jest zakwaszenie gleb. Prawidłowy rozwój rośliny możliwy jest tylko wtedy, gdy odczyn gleby zostanie uregulowany zgodnie z jej wymaganiami. Zakwaszenie przyczynia się do zmniejszenia produktywności zarówno na gruntach ornych, jak i na użytkach zielonych. Dla większości roślin obojętne pH jest odpowiednim odczynem, jednak niektóre rośliny lubią kwaśną, a niekiedy bardzo kwaśną glebę. Najmniejszą grupę stanowią rośliny preferujące odczyn zasadowy.
Zakres optymalnego pH dla poszczególnych kategorii agronomicznych gleb
Nawet lekkie zakwaszenie gleby przekłada się na spadek przyswajalności przez rośliny niektórych składników pokarmowych, takich jak fosfor, wapń czy magnez. Pobieranie potasu wówczas nie zmniejsza się, jednak zachwianie równowagi podstawowych składników pokarmowych wyraźnie obniża cechy jakościowe plonu. Najlepsza dostępność tych składników ma miejsce, kiedy pH gleby mieści się w przedziale od 6,5 do 7,2.
Optymalne wielkości pH dla każdej grupy gleb przedstawiają się następująco:
- gleby bardzo lekkie: 5,1 – 5,5 pH,
- gleby lekkie: 5,6 – 6,0 pH,
- gleby średnie: 6,1 – 6,5 pH
- gleby ciężkie: 6,6 – 7,0 pH.
Optymalny zakres kwasowości gleby (wg pH) dla roślin uprawnych | |||
---|---|---|---|
Roślina uprawna |
Optymalny zakres pH |
Roślina uprawna |
Optymalny zakres pH |
jęczmień |
6,5 - 7,0 |
burak cukrowy |
6,0 - 7,0 |
pszenica |
5,5 - 7,0 |
ziemniaki |
5,0 - 6,5 |
rzepak ozimy |
6,0 - 7,0 |
marchew |
6,0 - 7,0 |
kukurydza |
6,0 - 7,0 |
cebula |
6,0 - 7,0 |
pszenżyto |
5,5 - 7,0 |
kapusta |
6,5 - 7,5 |
żyto |
4,5 - 6,5 |
groch |
6,0 - 7,0 |
owies |
4,5 - 6,0 |
trawy pastewne |
5,5 - 7,0 |
Potrzeby wapnowania gleb w zależności od zakwaszenia (wg pH) | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Kategoria agronomiczna gleb |
Optymalne pH |
Przedział potrzeb wapnowania (wg pH w KCl) |
||||
konieczne |
potrzebne |
wskazane |
ograniczone |
zbędne |
||
bardzo lekkie |
5,1-5,3 |
do 4,0 |
4,1-4,5 |
4,6-5,0 |
5,1-5,5 |
od 5,6 |
lekkie |
5,6-5,8 |
do 4,5 |
4,6-5,0 |
5,1-5,5 |
5,6-6,0 |
od 6,1 |
średnie |
6,2-6,5 |
do 5,0 |
5,1-5,5 |
5,6-6,0 |
6,1-6,5 |
od 6,6 |
ciężkie |
6,6-6,8 |
do 5,5 |
5,6-6,0 |
6,1-6,5 |
6,6-7,0 |
od 7,1 |
użytki zielone |
5,5-5,8 |
do 5,0 |
5,1-5,5 |
5,6-6,0 |
- |
- |
Dawkowanie tlenku wapnia (CaO) wg kategorii agronomicznej gleb | ||||
---|---|---|---|---|
Kategoria agronomiczna gleb |
Przedział potrzeb wapnowania wg IUNG Puławy |
|||
konieczne t/ha CaO |
potrzebne t/ha CaO |
wskazane t/ha CaO |
ograniczone t/ha CaO |
|
bardzo lekkie |
3,0 |
2,0 |
1,0 |
- |
lekkie |
3,5 |
2,5 |
1,5 |
- |
średnie |
4,5 |
3,0 |
1,7 |
1,0 |
ciężkie |
6,0 |
3,0 |
2,0 |
1,0 |